Gelişen Pikseller Web 2.0’ın Dinamik Tuvali En son web teknolojileri çevrimiçi içerik oluşturma ve tüketme şeklimizi nasıl değiştiriyor?

“Gelişen Pikseller” kavramı, yeni ve ortaya çıkan teknolojilerin gereksinimlerini karşılamaya yönelik devamlı olarak gelişen web grafiklerinin devamlı değişen doğasını anlatım eder.

Web’in ilk zamanlarında, web grafikleri bayağı 2D resimlerle sınırlıydı. Sadece, web geliştikçe, web grafikleri de gelişti. Günümüzde, web grafikleri karmaşa, etkileşimli ve sürükleyici deneyimler yaratma kapasitesine haizdir.

Web grafiklerinin evrimi aşağıdakiler de dahil olmak suretiyle bir takım unsur tarafınca yönlendirilmiştir:

• Bilgisayarların artan gücü
• Yeni web standartlarının geliştirilmesi
• Mobil cihazların artan popülaritesi

Web gelişmeye devam ettikçe, web grafikleri de gelişecektir. Önümüzdeki birkaç sene, web grafiklerini kullanma ve onlarla etkileşim kurma biçimimizde daha da çarpıcı değişikliklere şahit olmamız muhtemeldir.

II. Evrim

Evrimin zamanı uzun ve karmaşıktır, sadece genel hatlarıyla üç ana döneme ayrılabilir:

* Antik Yunan’dan 19. yüzyılın başına kadar devam eden Darwin öncesi devre.
* Charles Darwin’in 1859’da Türlerin Kökeni isimli eserinin yayınlanmasıyla başlamış olan Darwinci devre.
* 20. yüzyılın başlarında başlayıp günümüze kadar geçindiren çağıl bireşim.

Darwin öncesi dönemde, evrim teorisinin öncüsü olan fikirler öne devam eden bir takım düşünür vardı. Bunlar içinde bütün canlıların tek bir atadan geldiğine kanan antik Yunanlılar da vardı. 17. yüzyılda, İngiliz felsefeci Francis Bacon organik dünyanın ilmi olarak incelenebileceğini öne sürdü ve 18. yüzyılda, Fransız tabiat bilimci Georges-Louis Leclerc, Comte de Buffon, türlerin zaman içinde değişebileceğini öne sürdü.

Sadece evrim teorisinin reel anlamda tutunması Darwin’in Türlerin Kökeni isimli kitabının yayınlanmasına kadar gerçekleşmedi. Darwin bu kitapta bütün canlıların ortak bir atadan geldiğini ve bu soyun organik seçilim süreciyle gerçekleştiğini savundu. Darwin’in teorisi fosil kayıtları, türlerin coğrafi dağılımı ve değişik türler arasındaki benzerlikler benzer biçimde oldukca sayıda kanıta dayanıyordu.

Darwinci devre, evrim teorisi hakkındaki oldukca fazla münakaşa ve düşünce alışverişine sahne oldu. Thomas Henry Huxley benzer biçimde birtakım bilim adamları teorinin kuvvetli destekçileriyken, Richard Owen benzer biçimde ötekiler ise teoriye karşıydı. Sadece, 19. yüzyılın sonuna doğru evrim teorisi bilim adamları içinde baskın görüş haline gelmişti.

Çağıl bireşim, 20. yüzyılın başlarında gerçekleşen Darwinci evrim teorisinin bir rafine edilmesidir. Çağıl bireşim, Gregor Mendel’in emek harcamaları benzer biçimde genetikteki yeni keşifleri evrim teorisine dahil etti. Çağıl bireşim ek olarak, organik seçilimin evrimin birincil mekanizması olarak önemini altını çizdi.

Çağıl bireşim, evrim teorisinin aktüel anlayışıdır. Karmaşa ve oldukca yönlü bir teoridir, sadece bununla birlikte bilimdeki en mühim ve en iyi desteklenen teorilerden biridir.

III. Evrimin Kanıtı

Evrim teorisini destekleyen oldukca sayıda delil bulunmaktadır, bunlar içinde şunlar yer alır:

• Organizmaların zamanla nasıl değiştiğini yayınlayan fosil kayıtları
• Organizmaların dünyanın değişik bölgelerine nasıl göç ettiklerini yayınlayan coğrafi dağılım
• Organizmaların birbirleriyle nasıl ilişkili olduklarını yayınlayan benzerlikler ve farklılıklar
• Değişik organizmaların DNA’larının nasıl ilişkili bulunduğunu yayınlayan moleküler delil

Fosil kayıtları evrim için en mühim kanıtlardan biridir. Organizmaların zamanla nasıl değiştiğini ve yeni türlere nasıl evrildiğini gösterir. Mesela, fosil kayıtları dinozorların kuşlara, memelilerin ise ufak, tüylü hayvanlardan evrildiğini gösterir.

Organizmaların coğrafi dağılımı da evrimin kanıtıdır. Organizmaların dünyanın değişik bölgelerine nasıl göç ettiğini ve değişik ortamlara nasıl ahenk sağladığını gösterir. Mesela, Galapagos Adaları, adanın sıkıntılı ortamına ahenk sağlamak için evrimleşmiş bir takım benzersiz hayvan ve nebat türüne ev sahipliği yapmaktadır.

Organizmalar arasındaki benzerlikler ve farklılıklar da evrimin kanıtıdır. Organizmaların birbirleriyle nasıl ilişkili bulunduğunu ve ortak bir atadan nasıl evrimleştiklerini gösterirler. Mesela, bütün memelilerin bir omurgası vardır ve tamamı canlı yavrular doğurur. Bu, hepsinin ortak bir atadan geldiğini gösterir.

Moleküler delil, evrim için en yeni delil türüdür. Değişik organizmaların DNA’sının nasıl ilişkili bulunduğunu gösterir. Mesela, insanların ve şempanzelerin DNA’sı birbirine oldukca benzerdir, bu da yakın akraba olduğumuzu gösterir.

Tüm bu deliller evrimin reel bir süreç bulunduğunu ve Dünya üstündeki hayatın tarihinde mühim bir rol oynadığını göstermektedir.

III. Evrimin Kanıtı

Evrimin kanıtları oldukca çeşitlidir, bunlardan bazıları şunlardır:

• Zamanla organizmaların kademeli değişimini yayınlayan fosil kayıtları
• Organizmaların birbirleriyle nasıl ilişkili olduklarını ve ortamlarına nasıl ahenk sağladıklarını yayınlayan coğrafi dağılım
• Organizmaların birbirleriyle nasıl ilişkili olduklarını ve nasıl evrimleştiklerini yayınlayan benzerlikler ve farklılıklar
• Organizmaların birbirleriyle nasıl ilişkili bulunduğunu ve nasıl evrimleştiğini yayınlayan genetik kod

Bu delil, Dünya’daki canlı çeşitliliğini açıklamak için en yaygın olarak kabul bulan evrim teorisini kuvvetli bir halde destekliyor.

V. Evrim ve Organik Seçilim

Organik seçilim, çevrelerine daha iyi ahenk elde eden organizmaların ölüm kalım ve üreme olasılığının daha yüksek olduğu süreçtir. Bu süreç, zamanla yeni türlerin evrimine neden olur.

Organik seçilimin dört temel ilkesi vardır:

1. Çeşitlilik: Bir popülasyon içerisindeki bireylerin özelliklerinde çeşitlilik vardır.
2. Veraset: Bu özelliklerin bazıları kalıtımsaldır, kısaca ebeveynlerden yavrulara aktarılabilir.
3. Değişik üreme: Daha pozitif yönde özelliklere haiz bireylerin ölüm kalım ve üreme olasılıkları daha yüksektir.
4. Ahenk: Zaman içinde popülasyon, çevresine daha iyi ahenk sağlayacak halde evrimleşecektir.

   Organik seçilim, Dünya’daki hayatın evrimini şekillendiren kuvvetli bir güçtür. Aşağıdakiler de dahil olmak suretiyle oldukca muhtelif adaptasyonların gelişmesine yol açmıştır:

   • Kuşların kanatları, balıkların yüzgeçleri benzer biçimde organizmaların bulundukları ortamda hayatta kalmalarına destek olan yapılar.
   • Kuşların göç etmesi, ayıların kış uykusuna yatması benzer biçimde organizmaların yemek bulmasına, yırtıcılardan kaçınmasına ve üremesine destek olan davranışlar.
   • Yılanlar için zehir, bakteriler için antibiyotik benzer biçimde organizmaların kendilerini yırtıcılardan yahut parazitlerden savunmasına destek olan kimyasallar.

   Organik seçilim, Dünya’daki hayatın evrimini devamlı olarak şekillendiren devamlı bir süreçtir. Bugün gördüğümüz hayatın çeşitliliğine ve karmaşıklığına neden olan kuvvetli bir güçtür.

   

   6. Sorular ve Cevapları

   Evrim hakkındaki sıkça sorulan sorulardan bazıları şunlardır:

   • Evrim nelerdir?

   • Evrim nasıl işliyor?

   • Evrimin kanıtı nelerdir?

   • Evrimin değişik türleri nedir?

   • Evrimin insanoğlu açısından neticeleri nedir?

   VII. Evrim ve Türleşme

   Türleşme, yeni türlerin oluştuğu süreçtir. Bir organizma popülasyonunun öteki popülasyonlardan üreme açısından izole olması ve bunun nihayetinde değişik özellikler geliştirmesi niteliğinde gerçekleşir. İki ana türleşme türü vardır: allopatrik türleşme ve simpatrik türleşme.

   Allopatrik türleşme, bir organizma popülasyonunun coğrafi olarak öteki popülasyonlardan ayrılmasıyla meydana gelir. Bu, çevrede gerçekleştirilen bir değişim, organik bir afet yahut insan faaliyeti benzer biçimde bir takım unsur sebebiyle gerçekleşebilir. İki popülasyon birbirinden giderek daha çok izole fazlaca, değişik özellikler geliştirmeye başlayacaklardır. Zaman içinde, bu farklılıklar o denli büyük hale gelecektir ki, iki popülasyon artık birbirleriyle çiftleşemeyecek ve iki ayrı tür haline gelecektir.

   Simpatrik türleşme, bir organizma popülasyonunun aynı coğrafi alanda yaşarken değişik özellikler geliştirmesiyle meydana gelir. Bu, çevrede bir değişim, yeni bir mutasyon yahut organizmaların davranışlarında bir değişim benzer biçimde bir takım unsur sebebiyle olabilir. Popülasyon evrimleştikçe, değişik özellikler giderek daha bariz hale gelecek ve nihayetinde popülasyon iki ayrı türe ayrılacaktır.

   Türleşme karmaşa bir süreçtir ve buna katkıda bulunabilecek birçok unsur vardır. Sadece, yeni türlerin oluştuğu mekanizma olduğundan hayatın evriminde mühim bir süreçtir.

   Evrim ve İnsanın Kökeni

   Organik seçilim yöntemiyle evrim teorisi insan türünün kökenlerini açıklamak için kullanılmıştır. Charles Darwin, insanların şempanzeler ve bonobolarla ortak bir atadan evrimleştiğini ileri devam etmiştir. Çevrelerine daha iyi ahenk elde eden organizmaların ölüm kalım ve üreme olasılığının daha yüksek olduğu süreç olan organik seçilimin, insanoğlu da dahil olmak suretiyle bütün türlerin evriminin arkasındaki itici güç bulunduğunu savunmuştur.

   Darwin’in evrim teorisi, fosil kayıtları, karşılaştırmalı anatomi ve moleküler biyoloji de dahil olmak suretiyle oldukca muhtelif kanıtlarla desteklenmiştir. Fosil kayıtları, insan soyunun Australopithecus afarensis benzer biçimde erken hominidlerden çağıl insanlara kadar zaman içinde evrimleştiğini göstermektedir. Karşılaştırmalı anatomi, insanların kemiklerimizin yapısı ve DNA’mız benzer biçimde öteki maymunlarla birçok benzerliği paylaştığını göstermektedir. Moleküler biyoloji, insanların şempanzeler ve bonobolarla öteki türlere gore daha yakın akraba bulunduğunu göstermektedir.

   Organik seçilim yöntemiyle evrim teorisi ilk ortaya atılmış olduğu günden bu yana tartışmalı bir mevzu olmuştur. Birtakım insanoğlu bunun dini inançlarla bağdaşmadığını savunurken, ötekiler bunun bir tek kendi değerlerine gore değerlendirilmesi ihtiyaç duyulan ilmi bir kuram bulunduğunu savunur. Sadece, evrim teorisini destekleyen kanıtlar ezicidir ve artık bilim adamlarının büyük çoğunluğu tarafınca kabul edilmektedir.

   Evrim teorisinin insan doğasını anlamamız açısından mühim çıkarımları vardır. Temelde öteki hayvanlardan değişik olmadığımızı, aksine uzun ve karmaşa bir evrimsel tarihin ürünü olduğumuzu öne süre gelir. Bu anlak, organik hayattaki yerimizi takdir etmemize ve çevreyle daha sevgi dolu ve sürdürülebilir bir ilişki geliştirmemize destek olabilir.
   Evrim ve Din

   Evrim ve din arasındaki ilişki yüzyıllardır tartışılan bir mevzudur. Birtakım insanoğlu evrimin dini inançlarla bağdaşmadığına inanırken, ötekiler ikisinin uzlaştırılabileceğini savunur.

   Evrim ve dini uzlaştırmanın birçok değişik yolu vardır. Bir yol, evrimin basitçe organik dünyanın nasıl işlediğine dair bir izahat bulunduğunu ve hayatın kökeni yahut Allah’nın varlığı ile alakalı dini inançlarla ne olursa olsun çelişmediğini savunmaktır.

   Evrim ve dini uzlaştırmanın bir başka yolu da evrimin aslen Allah’nın varlığına dair bir delil bulunduğunu savunmaktır. Birtakım bilim adamları, hayatın karmaşıklığının şansla açıklanamayacak kadar büyük bulunduğunu ve daha yüksek bir güç tarafınca tasarlanmış olması icap ettiğini savunurlar.

   Netice olarak, evrim ve din arasındaki ilişki şahsi bir itikat meselesidir. Tek bir doğru yanıt yoktur ve her fert bu iki mühim fikri nasıl uzlaştıracağına kendisi karar vermelidir.

   Evrim ile dinin uyumluluğunu destekleyen ve reddeden birtakım hususi argümanlar şunlardır:

   Uyumluluk Lehine Argümanlar

   * Evrim, organik dünyanın nasıl işlediğine dair bayağı bir açıklamadır. Allah’nın varlığı yahut yokluğu hakkındaki hiç bir iddiada bulunmaz.
   * Hayatın karmaşıklığı şansla açıklanamayacak kadar büyüktür. Daha yüksek bir güç tarafınca tasarlanmış olmalıdır.
   * Evrim, en müsait organizmaların hayatta kalıp ürediği bir organik seçilim periyodu olarak görülebilir. Bu süreç, Allah’nın iyi olanları ödüllendirmeyi ve fena olanları cezalandırmayı seçme biçimine benzetilebilir.

   Uyumluluğa Karşı Argümanlar

   * Birtakım dinsel inançlar, mesela İncil’in tam anlamıyla yorumlanması, evrimle bağdaşmaz.
   * Evrim, rastgele mutasyon ve organik seçilim periyodu olarak görülebilir ve bu konum iyiliksever bir Allah fikriyle uyuşmamaktadır.
   * Evrim, daha azca evrimleşmiş olduğu kabul edilen birtakım insan gruplarının baskı dibine alınmasını meşrulaştırmak için kullanılabilir.

   Evrim ve din arasındaki ilişkiye dair irdelemenin gelecek yıllarda da devam etmesi muhtemeldir. Tek bir doğru yanıt yoktur ve her fert bu iki mühim fikri nasıl uzlaştıracağına kendisi karar vermelidir.

   S: Web grafiklerinin tarihçesi nelerdir?

   A: Web grafiklerinin zamanı, bayağı metin tabanlı web sitelerinin ölçü olduğu webin ilk günlerine kadar uzanıyor. İnternet geliştikçe, daha görsel olarak cazibeli ve etkileşimli web deneyimleri yaratmak için daha sofistike grafiklere olan gereksinim da arttı.

   S: Etkileşimli ve entresan web deneyimleri yaratmak için web grafikleri nasıl kullanılır?

   A: Web grafikleri, aşağıdakiler de dahil olmak suretiyle muhtelif etkileşimli ve entresan web deneyimleri kurmak için kullanılabilir:

   • Animasyonlar
   • Videolar
   • Oyunlar
   • Etkileşimli haritalar
   • Tablolar ve grafikler

   S: Web tasarımı ve geliştirmesindeki son trendler nedir?

   A: Web tasarımı ve geliştirmesindeki son trendler şunlardır:

   • Hassas tasavvur
   • Hareketli grafikler
   • Artırılmış gerçeklik
   • Sanal gerçeklik
   • Suni zeka

   S: Web grafikleri hakkındaki daha çok informasyon nasıl edinebilirim?

   A: Web grafikleri hakkındaki daha çok informasyon edinmenize destek olacak bir takım kaynak mevcuttur, bunlardan bazıları şunlardır:

   • Çevrimiçi eğitimler
   • Kitaplar
   • Çevrimiçi kurslar
   • Konferanslar ve çalıştaylar
   • Web grafik toplulukları